Hamid is een jonge Marokkaan die het bijzonder moeilijk heeft met de tradities van zijn volk en de strenge, islamitische voorschriften. Hij vindt deze verpersoonlijkt in de imam van zijn gemeente, Berkerode, met wie hij discussieert over het bestaan van Allah en de zin van een fatalistisch geloof. Ook tegen zijn vader groeit langzaam maar zeker het verzet: als kind werd hij verplicht de beste te zijn in de koranschool en alle religieuze voorschriften stipt na te volgen. Falen werd bestraft met lijfstraffen waardoor Hamids diep gewortelde wantrouwen jegens zijn vader omsloeg in haat. De opponent van Hamids vader en de imam is de jonge Sjaitan, overigens een meer dan symbolische naam. Hij verklaart Mohammeds leven en handelingen op een ontluisterende en wereldse manier. Hij gelooft niet in profeten of roepingen, wel in streven naar macht. Zijn aanvallen op de islam worden steeds driester tot hij op een dag vanaf het dak van de moskee een heiligschendende preek houdt. Het verhaal wordt niet alleen verteld door Hamid. Ook zijn broer, zijn vader en moeder of Sjaitan vertellen hun deel en kleuren het geheel met hun persoonlijke invalshoek. Het thema wordt al in de eerste bladzijde van de proloog aangebracht: de strijd tussen de traditionele en heel religieuze Marokkaans-Berberse gemeenschap en de vernieuwers, de goddelozen, de jongeren. Die strijd is heftig, pijnlijk, ontwortelend voor beide kampen en actueel. Opvallend is de bemiddelende rol van de moeders, maar even opvallend is hoe ongelukkig de diverse romanfiguren zich voelen: Hamid is vertwijfeld en verliest met zijn godsdienst ook zijn vader en zijn wil om de dingen goed te doen; de imam voelt zich ontheemd in de Nederlandse gemeente, waar jongeren van zijn eigen volk hem beledigen; Hamids vader slaagt er niet in zijn zonen te kneden naar de tradities. Het verhaal leest als een trein, maar wordt ontsierd door enkele storende stijl- en spellingsfouten. De auteur, in Marokko geboren en opgegroeid in Nederland, weet waarover hij schrijft en zijn roman is sterk autobiografisch gekleurd. [Dirk Magerman]

'De dagen van Sjaitan' (Sjaitan=Satan) is de debuutroman van Said El Haji. Hij beschrijft de onvermijdelijke generatiekloof die ontstaat door de streng islamitische opvoeding in Nederland. Veel Marokkaanse vaders willen vasthouden aan de traditionele cultuur en godsdienst. Voor de jongeren, geboren en opgevoed in Nederland, is de verwarring groot. Deze tragiek wordt op overtuigende manier uitgebeeld door de hoofdpersoon Hamid, die liever tekent en wegdroomt dan de koranschool bezoekt. Als zowel in de moskee als in het buurthuis 'Sjaitan' opduikt en de islamitische godsdienst belachelijk maakt, is het hek van de godsdienstige dam. De auteur hanteert een bijzondere vorm om alle aspecten van dit drama weer te geven, zoals de familieverhoudingen, de rol van de imam, de Marokkaanse jongeren onderling. Soms ontroerend, soms met houterige dialogen en onduidelijke wendingen, maar duidelijk blijft de problematiek van een Marokkaanse jongen met een strenge vader, opgroeiend in Nederland. El Haji (1976) geboren in Marokko, studeerde Nederlanse Letteren in Leiden en won in 2000 de El Hizrja-aanmoedigingsprijs. Goedkope paperbackeditie; kleine druk.